Η πανδημία COVID-19 προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου κρίση κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών συστημάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο. Από τον Μάρτιο του 2020, οι ευρωπαϊκές χώρες, οι περιφέρειες και οι πόλεις έχουν λάβει διάφορα μέτρα για να προσπαθήσουν να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού. Τα μέτρα αυτά, ενώ αποσκοπούν στην ελάφρυνση της πίεσης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, είχαν εκτεταμένες επιπτώσεις σε πολλούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας σε ολόκληρη την ήπειρο. Η νόσος COVID-19 και τα υγειονομικά μέτρα που λαμβάνονται για τον περιορισμό της εξάπλωσής της έχουν διάφορες αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων και στον τρόπο λειτουργίας των πόλεων, των μητροπολιτικών περιοχών και των περιφερειών. Τα μέτρα περιορισμού είχαν ως αποτέλεσμα απότομες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εργάζονται, σπουδάζουν, ψωνίζουν, κοινωνικοποιούνται και μετακινούνται. Τα αποτελέσματα αυτών των μέτρων ήταν επιζήμια με πολλούς τρόπους, με αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, σε άτομα που χάνουν τη δουλειά τους ή αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν ένα μειωμένο εισόδημα, να είναι κοινωνικά απομονωμένα ή/και να πρέπει να εξισορροπήσουν την εργασία και να διδάξουν τα παιδιά τους στο σπίτι. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρξουν και ορισμένα οφέλη στον απόηχο της πανδημίας. Οι πρώτες προσωρινές αναλύσεις δείχνουν ότι η ψηφιακή μετάβαση θα μπορούσε να επιταχυνθεί, καθώς η ενισχυμένη παροχή ψηφιακών υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη καινοτομία[1]. Τα πρότυπα κινητικότητας έχουν αλλάξει επίσης από τις περιόδους περιορισμού της κυκλοφορίας. Ήδη πριν από την πανδημία, η ποδηλασία είχε λάβει υψηλή προτεραιότητα από τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς χάραξης πολιτικής λόγω των περιβαλλοντικών οφελών της. Επιπλέον, η πανδημία ενίσχυσε αυτή την εξέλιξη, ενώ ο αριθμός των επιβατών στις δημόσιες συγκοινωνίες μειώθηκε κατακόρυφα κατά 70-90 % σε ορισμένες μεγάλες πόλεις[2], γεγονός που αποτελεί επίσης τεράστια πρόκληση για τις βιώσιμες πολιτικές μεταφορών. Όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις έχουν αρχίσει να εφοδιάζουν τους πολίτες τους με προσωρινές ποδηλατικές υποδομές (αναδυόμενες ποδηλατικές διαδρομές), παρέχοντας βραχυπρόθεσμες προσαρμογές στις πολιτικές τους για την κινητικότητα. Μένει όμως να δούμε αν αυτά τα πρόχειρα μέτρα μπορούν να μετατραπούν σε μόνιμες λύσεις και πώς και αν θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πράσινη μετάβαση των ευρωπαϊκών περιφερειών και πόλεων. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης απαιτούν εδαφικά στοιχεία ώστε να είναι σε θέση να αναπτύξουν μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων της πανδημίας βραχυπρόθεσμα και για τη διαχείριση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεών της. Αυτή η εφαρμοσμένη ερευνητική δραστηριότητα έχει ως στόχο να συμβάλει στην παροχή τέτοιων εδαφικών στοιχείων μέσω της ανάλυσης των γεωγραφικών προτύπων της πανδημίας COVID-19 από την έναρξή της έως το 2021. Με τον τρόπο αυτό, θα επικεντρωθεί στις άμεσες και έμμεσες κοινωνικές συνέπειες των μέτρων περιορισμού, συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών τους διαστάσεων, μια πτυχή που μέχρι στιγμής δεν έχει αντιμετωπιστεί από πανευρωπαϊκή έρευνα σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
